Histologia – Klucz do Zrozumienia Chorób Tkanek

Czym jest histologia?

Histologia to nauka zajmująca się badaniem tkanek i komórek pod mikroskopem. Dzięki niej możemy dowiedzieć się, jak wyglądają i funkcjonują tkanki w organizmach zwierząt. Tkanki te pobiera się za pomocą biopsji (małego zabiegu pobierającego próbkę tkanki) lub podczas autopsji (badania pośmiertnego). U nas w klinice przeprowadzamy badania histologiczne: cytologię i histopatologię – jest to połączenie dwóch terminów: histologia (nauka o tkankach) i patologia (nauka o chorobach)

Jak przebiega analiza histologiczna lub histopatologiczna?

Po pobraniu próbki tkanki, utrwala się ją w specjalnym płynie (formalinie), a następnie wysyła do laboratorium. Tam anatomo-patolog wykonuje szereg czynności:

1. Fiksacja – utrwalenie tkanki w formalinie.
2. Odwodnienie – usunięcie wody z próbki.
3. Inkluzja – umieszczenie próbki w wosku.
4. Cięcie – krojenie próbki na cienkie plasterki.
5. Barwienie – nanoszenie barwników na próbkę.
6. Montaż – umieszczenie próbki na szkiełku mikroskopowym.
7. Obserwacja – badanie próbki pod mikroskopem.

Te etapy zajmują czas, dlatego wyniki badania histologicznego mogą być dostępne po kilku dniach. Jednak w przeciwieństwie do szybszej cytologii (badania komórek), histologia daje dokładniejsze i pewniejsze wyniki, ponieważ pokazuje pełny obraz tkanki, a nie tylko pojedyncze komórki.

Co można dowiedzieć się z badania histologicznego?

Badanie histologiczne pozwala na uzyskanie wielu ważnych informacji, takich jak:

• Diagnoza – określenie rodzaju choroby.
• Kompletność wycięcia – sprawdzenie, czy zmiana chorobowa została całkowicie usunięta.
• Stopień złośliwości – jeśli dotyczy nowotworu.

Te informacje są niezbędne do ustalenia, na jakim etapie jest choroba, prognozowania i planowania leczenia.

Barwienia histologiczne

Aby lepiej zobaczyć komórki pod mikroskopem, używa się różnych barwników. Najczęściej stosuje się hematoksylinę-eozynę, która barwi jądra komórek na niebiesko, a resztę komórki na różowo. Czasem potrzebne są inne barwniki, np.:

• Barwienie Fontana – do barwienia melaniny, używane do rozpoznawania czerniaków.
• Błękit toluidyny – do barwienia komórek tucznych.
• Czerwony Kongo – specyficzny dla amyloidu.

Nowoczesne techniki

Nowe techniki, takie jak immunohistochemia, wykorzystują przeciwciała do identyfikacji specyficznych białek w tkankach. Przykłady to:

• Cytokeratyny – obecne w komórkach nabłonkowych.
• Wimentyna – w komórkach tkanki łącznej.
• Białka KIT i Ki-67 – używane do oceny nowotworów komórek tucznych.

Te techniki pomagają dokładnie zidentyfikować komórki i określić ich rodzaj, co jest kluczowe dla leczenia nowotworów.

Dlaczego histologia jest ważna?

Histologia jest niezbędnym etapem w diagnozowaniu chorób i planowaniu leczenia. Dzięki niej możemy:

1. Postawić dokładną diagnozę – określić, co dokładnie jest nie tak.
2. Określić stopień zaawansowania choroby – wiedzieć, jak poważna jest sytuacja.
3. Zaplanować odpowiednie leczenie – dobrać najlepszą terapię.

Przykłady zastosowań histopatologii

• Diagnostyka nowotworów – Identyfikacja i klasyfikacja guzów, ocena ich złośliwości.
• Choroby zapalne – Badanie tkanek w celu identyfikacji przyczyn stanów zapalnych.
• Choroby autoimmunologiczne – Analiza zmian w tkankach spowodowanych przez atak układu odpornościowego na własne komórki.

Jakie są główne cele cytologii?

1. Diagnoza chorób – Cytologia pozwala na wykrywanie i diagnozowanie różnych schorzeń, w tym nowotworów, infekcji, stanów zapalnych i zmian przedrakowych.
2. Ocena charakteru zmian – Pomaga określić, czy zmiany są łagodne czy złośliwe.
3. Monitorowanie terapii – Może być używana do oceny skuteczności leczenia i monitorowania postępów choroby.

Dlaczego cytologia jest ważna?

• Jest szybka i mniej inwazyjna – Pozwala na szybką diagnozę przy minimalnym dyskomforcie dla pacjenta.
• Wykrywa wcześnie zmiany chorobowe – Jest szczególnie przydatna w wczesnym wykrywaniu zmian przedrakowych i nowotworowych.
• Wspomaga monitorowanie – Umożliwia ocenę skuteczności leczenia i monitorowanie postępów choroby.

W połączeniu z innymi metodami diagnostycznymi, takimi jak cytologia, ultrasonografia czy tomografia komputerowa, histologia pomaga zapewnić zwierzętom najlepszą możliwą opiekę i jakość życia.