Giardioza, Lamblioza, Giardia, Lamblia – choroba ludzi i zwierząt

Giardioza występująca także pod inną nazwą – lamblioza. Jest to choroba pasożytnicza układu pokarmowego ludzi oraz wielu gatunków zwierząt, w tym psów, kotów, małych ssaków (np. królików) czy gryzoni. Wśród kręgowców do tej pory jednoznacznie nie potwierdzono jej występowania jedynie u gadów. Pierwotniaki z rodzaju Giardia są zróżnicowane genetycznie. Do tej pory opisano 8 gatunków, z czego największe znaczenie ma G. duodenalis (syn. Giardia intestinalis i Giardia lamblia), który może być przyczyną zarażeń zarówno u ludzi, jak i u zwierząt.

Inwazje pierwotniakami z rodzaju Giardia  są jedną z najczęstszych przyczyn tzw. chorób przenoszonych przez wodę (z ang. waterborne diseases) lub żywność (z ang. foodborne diseases) na świecie. Rocznie odnotowuje się ponad 300 milionów przypadków zachorowań na świecie wywołanych tym pierwotniakiem, a dane te są najprawdopodobniej niedoszacowane, ponieważ znaczna część zarażeń przebiega bezobjawowo i nie jest diagnozowana.
Według danych CDC (Centers for Disease Control and Prevention) i WHO liczba zarażeń ludzi w USA wynosi od 7,4 do 7,6 a w UE od 4,0 do 5,5 przypadków na 10 000 mieszkańców, przy czym w dużych miastach jak Berlin, liczba ta może sięgać nawet 12 przypadków/100 tys. W krajach rozwijających częstość  występowania lambliozy u dzieci w wieku poniżej 5. roku życia wynosi od 2% do 7 %, co stawia zarażenia tym pierwotniakiem na trzecim miejscu wśród czynników etiologicznych biegunek u dzieci po rotawirusach i inwazjach pierwotniaków z rodzaju Cryptosporidium.
Giardioza, lamblioza psów i kotów to niekwestionowany numer jeden wśród problemów pasożytniczych stwierdzanych u tych zwierząt.
Badania parazytologiczne potwierdzają zarażenie tym pierwotniakiem na poziomie od 12% do 30%, w zależności od wieku zwierzęcia i jego kondycji. Dane te potwierdzają również badania parazytologiczne  prowadzone w naszej klinice przez specjalistę parazytologii dr n wet. Klaudiusza Szczepaniaka, który w roku 2021 potwierdził giardiozę u 78 psów i 66 kotów – łącznie 144 przypadki na 576 przebadanych zwierząt co daje 25% wyników dodatnich w tej grupie pacjentów – czyli statystycznie u co czwartego zwierzęcia w naszej klinice z objawami biegunki, utraty masy ciała lub po prostu przy okazji rutynowej kontroli parazytologicznej wykryliśmy inwazję pierwotniaków z rodzaju Giardia.
Właścicieli czworonogów może dziwić tak wysoki stopień zarażeń wśród zwierząt towarzyszących pomimo regularnego odrobaczania. Należy jednak nadmienić, że obecne na rynku preparaty przeciwpasożytnicze należą do grupy tzw. antyhelmintyków, czyli ich działanie jest ograniczone do zwalczania inwazji przywr, tasiemców i nicieni, natomiast nie wykazują one działania przeciw pierwotniaczego w rutynowych dawkach i schematach podawania.
Inaczej mówiąc tak wysoka częstość zarażeń giardiozą wynika z braku opracowanych schematów prewencji.
Dlatego też należy pamiętać o regularnych badaniach kału zwierząt z wykorzystaniem specyficznych i czułych testów antygenowych jakimi posługujemy się w naszej klinice zgodnie z regułą „lepiej zapobiegać niż leczyć”.

Giardioza, lamblioza.
Do zarażenia lamblią ludzi lub zwierząt dochodzi w momencie spożycia cysty z zanieczyszczoną wodą lub rzadziej z pokarmem, albo poprzez bezpośredni kontakt fekalno-oralny (np. koprofagia).
Inwazja głównie łączona jest z postacią jelitową, w trakcie której trofozoity pierwotniaków uszkadzają śluzówkę dwunastnicy prowadząc do uporczywych biegunek, zaburzeń wchłaniania, utraty masy ciała. Rzadziej stwierdza się pozajelitową lokalizację pasożyta w drogach żółciowych, prowadzącą do przewlekłego zapalenia pęcherzyka żółciowego, kamicy pęcherzyka żółciowego, zaburzeń wchłaniania tłuszczy.

Giardiozy, lambliozy  nie należy bagatelizować. Posiadając zwierzęta, jesteśmy bardziej narażeni na styczność z pasożytem. Leczenie inwazji lambliozy niestety nie zawsze jest proste. Szczegółowe zalecenia diagnostyki leczenia i zapobiegania giardiozie zwierząt otrzymacie Państwo w naszej klinice na specjalnie przygotowanej broszurze przy okazji wizyty lub badania parazytologicznego kału.

ZAPOBIEGANIE INWAZJI GIARDIA INTESTINALIS
W przypadku uzyskania przez Państwa zwierzę pozytywnego wyniku w kierunku pierwotniaków Giardia intestinalis (Lamblia) zarażonego osobnika należy leczyć oraz wykonać badanie u wszystkich pozostałych zwierząt w gospodarstwie domowym lub mających z nim bliski kontakt (inwazja może szerzyć się międzygatunkowo).
Niezbędnymi elementami zapobiegania lub nawrotom giardiozy (syn. lambliozy) i przenoszenia pasożytów pomiędzy zwierzętami lub na ludzi jest mycie pomieszczeń w których przebywa zwierzę i powierzchni z którymi ma kontakt. Pojemniki na karmę i wodę powinny być codziennie myte i wyparzane wodą (65°C). Zalecane jest stosowanie kąpieli lub przemywanie okolicy odbytu
szamponami z chloroheksydyną w celu usunięcia resztek przylegającego kału i cyst oraz natychmiastowe usuwanie kału ze środowiska. Obowiązkowe jest również przestrzeganie higieny osobistej przez osoby opiekujące się zwierzętami.
Cysty pierwotniaków z rodzaju Giardia niszczone są poprzez zmywanie gorącą wodą (65°C) lub wskutek stosowania produktów zawierających czwartorzędowe związki amonowe.
Często do ponownego zarażenia może dojść natychmiast po leczeniu w skutek kontaktu zwierzęcia ze skażonym środowiskiem, dlatego zaleca się ocenę skuteczności terapii poprzez badanie kontrolne nie później niż 5 dni po zakończeniu leczenia. Jeśli próbka pozostaje pozytywna i objawy kliniczne
utrzymują się, leczenie należy kontynuować.
U zwierząt z objawami biegunki zaleca się wspomaganie terapii dietą wysokobiałkową i niskowęglowodanową (np. wysoko strawną i lekko strawną specjalistyczną karmą weterynaryjną.
Wszystkie niezbędne informacje na temat zagrożenia zdrowia ludzi, diagnostyki, terapii i zapobiegania inwazjom pasożytów psów i kotów uzyskają Państwo w Klinice Szmaragdowej u specjalisty parazytologii weterynaryjnej dr n.wet. Klaudiusza Szczepaniaka.