Przepuklina dysku międzykręgowego to choroba degeneracyjna, która dotyczy dysków międzykręgowych. Dysk międzykręgowy stanowi główny element łączący trzony kręgów. Składa się z dwóch części: wewnętrznej, zwanej jądrem miażdżystym, które ma konsystencję galaretowatą i może wchłaniać wodę, oraz zewnętrznej, zwanej pierścieniem włóknistym, zbudowanego z wiązek kolagenu o skośnym przebiegu, który jest bardzo wytrzymały.

Wraz z procesem starzenia jądro miażdżyste stopniowo przekształca się w tkankę włóknisto-chrzęstną, a w niektórych rasach psów, szczególnie w tych chondrodystroficznych, macierz jądra może ulegać degeneracji, odwadnianiu i mineralizacji, co ułatwia pęknięcie dysku.

Rodzaje przepukliny dysku

Hansen typ 1:

Prawdziwa ekstruzja jądra miażdżystego, pierścień włóknisty pęka powierzchownie, a część wewnętrzna, jądro miażdżyste, zostaje wypchnięta ku górze, uciskając rdzeń kręgowy. Tego typu uszkodzenie dysku występuje głównie u psów małych ras, takich jak jamnik, pudel miniaturowy, chihuahua, cocker spaniel, shih-tzu, beagle, pekinens.  Największe nasilenienie objawów jest między 3 a 6 rokiem życia. Ta patologia może zostać wykryta w badaniach radiologicznych, ponieważ z biegiem czasu dysk mineralizuje się, stając się widoczny na zdjęciu rentgenowskim.

Hansen typ 2:

Protruzja dysku, wzrasta zawartość włóknista, a dysk odkształca się bez całkowitego pęknięcia.

Podsumowując, obie części dysku mogą podlegać degeneracji. W przypadku ekstruzji jądra miażdżystego mówimy o przepuklinie typu Hansen 1, natomiast gdy dochodzi do protruzji lub ekstruzji pierścienia włóknistego, mówimy o przepuklinie typu Hansen 2.

Anatomia i lokalizacja przepukliny

Ważne jest, aby wiedzieć, że w odcinku szyjnym rdzeń kręgowy ma dużo miejsca, ponieważ odcinek szyjny jest najbardziej ruchomą częścią kręgosłupa, podczas gdy w odcinku piersiowym, który jest bardzo sztywny, rdzeń kręgowy zajmuje prawie całą przestrzeń kanału kręgowego. W odcinku lędźwiowym sytuacja jest pośrednia.

Z tego powodu minimalna ekstruzja może prowadzić do poważnych objawów, jeśli wystąpi w odcinku piersiowym, ale nie wywoła żadnych objawów, jeśli wystąpi w odcinku szyjnym, ponieważ w tym rejonie jest znacznie więcej miejsca, a niewielka ekstruzja może nie wywierać nacisku na rdzeń kręgowy. Z kolei w odcinku piersiowym nawet mała ilość materiału wypchniętego daje wyraźne objawy kliniczne.

W odcinku szyjnym materiał dysku wypadł wciąż pozostaje pokryty tkanką łączną, a to samo dotyczy odcinka lędźwiowego wzdłuż linii środkowej, dzięki obecności tzw. więzadła podłużnego grzbietowego.

W obrębie kręgów piersiowych (do około T10) dysk wzmocniony jest więzadłem międzyżebrowym, co wyjaśnia rzadkość przypadków przepukliny w tych segmentach.

Objawy

Choroba zazwyczaj rozwija się w sposób ostry, często w wyniku intensywnych obciążeń fizycznych. W niektórych przypadkach pojawia się subklinicznie lub przewlekle. Objawy mogą różnić się w zależności od ilości materiału dyskowego wypchniętego lub protrudowanego, prędkości tego procesu oraz lokalizacji przepukliny.

Przepuklina dysku może dotyczyć odcinka szyjnego, piersiowo-lędźwiowego i lędźwiowo-krzyżowego.

Ekstruzja dysku w odcinku szyjnym (C1-C5) najczęściej powoduje ból szyi bez objawów neurologicznych. Psy dotknięte tą dolegliwością unikają ruchów głową i odczuwają ból podczas zmiany pozycji.

Rodzaje bólu:

1. Ból dyskowy
2. Ból oponowy (materiał wypchnięty wchodzi w kontakt z oponami mózgowymi, wywołując reakcję zapalną)
3. Ból spowodowany uciskiem na nerwy rdzeniowe, szczególnie w przypadku, gdy przepuklina występuje bocznie, angażując otwór międzykręgowy, przez który wychodzi nerw rdzeniowy.

Ekstruzja dysku w odcinku piersiowo-lędźwiowym (T3-L3) jest bardzo bolesna, pies przyjmuje postawę „fałszywej kifozy”. Odczuwa ból przy ruchu lub podczas podnoszenia. W tym przypadku dochodzi do znacznego uszkodzenia rdzenia kręgowego. Początkowo tracona jest propriocepcja, potem zdolność wstawania i chodzenia, a także ruchy dobrowolne tylnych kończyn, kontrola pęcherza moczowego, aż do utraty zdolności odczuwania bólu głębokiego.

Problemy z chodem pojawiają się, gdy dotknięte są segmenty piersiowo-lędźwiowe. W przypadku uszkodzenia odcinka szyjnego możliwe jest uszkodzenie wszystkich czterech kończyn.

Zależnie od stopnia zaawansowania przepukliny, problemy lokomocyjne mogą wynosić od lekkiej ataksji do całkowitej paraplegii lub tetraplegii.

Diagnoza

Wczesna i dokładna diagnoza jest kluczowa dla doboru najskuteczniejszej terapii, co daje lepsze wyniki leczenia.

Protokół diagnostyczny obejmuje:

• Badanie neurologiczne
• Badania dodatkowe
• Diagnostyka obrazowa

Główne oznaki radiologiczne przepukliny dysku:

• Zmniejszone przestrzenie międzykręgowe
• Zmniejszone otwory międzykręgowe
• Zwiększona radiopatyczność w przestrzeni międzykręgowej i w kanale rdzenia
• Większa nakładająca się powierzchnia stawów kręgowych

Obraz rentgenowski pozwala na ocenę głównie elementów kostnych kręgosłupa. Mielografia jest najtańszą i dość dokładną metodą w stanach nagłych. Tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny umożliwiają obrazowanie rdzenia kręgowego oraz otaczających tkanek.

Leczenie

Leczenie przepukliny dyskowej może być zachowawcze lub chirurgiczne, w zależności od nasilenia objawów i wyników diagnostycznych.