ZNIECZULENIA MIEJSCOWE ORAZ REGIONALNE U PSÓW I KOTÓW 

Znieczulenia miejscowe oraz regionalne odgrywają coraz większą rolę w weterynarii, szczególnie w przypadku zabiegów chirurgicznych oraz leczenia bólu przewlekłego u psów i kotów. Są one nie tylko skutecznym sposobem na zmniejszenie bólu, ale także pozwalają na ograniczenie stosowania ogólnych środków znieczulających, co może być korzystne dla pacjentów obciążonych chorobami przewlekłymi. W artykule omówimy, na czym polegają te metody, kiedy są stosowane oraz jakie korzyści niosą dla pacjentów.

Czym są znieczulenia miejscowe i regionalne?

Znieczulenie miejscowe polega na tymczasowym zablokowaniu przewodnictwa nerwowego w określonym nerwie, co eliminuje odczuwanie bólu w konkretnym miejscu. Znieczulenie regionalne natomiast obejmuje większy obszar, np. całą kończynę, poprzez zablokowanie nerwów przewodzących impulsy bólowe z danego regionu. W obydwu przypadkach stosuje się leki znieczulające, takie jak lidokaina, bupiwakaina czy ropiwakaina, które działają miejscowo, nie wpływając na świadomość zwierzęcia.

Kiedy stosuje się znieczulenia miejscowe i regionalne?

Znieczulenia te są szczególnie przydatne w przypadku:

1. Drobnych zabiegów chirurgicznych, takich jak usuwanie guzków skórnych, szycie ran.
2. Zabiegów stomatologicznych, gdy trzeba usunąć ząb lub wiele zębów, jak przy plazmocytarnym zapaleniu dziąseł u kotów.
3. Zabiegów z zakresu chirurgii miękkiej, przy zabiegach na jamie brzusznej zastosowanie TAP- lu. QL-block może skutecznie wyeliminować odczuwanie bólu u pacjentów. 
4. Zabiegów na klatce piersiowej, znieczulenia nerwów międzyżebrowych lub jamy opłucnej przy torakotomii.
5. Zabiegów ortopedycznych, np. przy złamaniach kończyn, gdzie znieczulenie regionalne może znacznie zmniejszyć ból śródoperacyjny oraz pooperacyjny.  
6. Zabiegów okulistycznych, takich jak usuwanie ciał obcych z oka, operacje powiek, czy usunięcie gałki ocznej.
7. Znieczulenia pooperacyjnego – znieczulenie regionalne może być stosowane jako uzupełnienie znieczulenia ogólnego, co pozwala na szybszy powrót do zdrowia, mniejsze zużycie opioidów i bardzo dobrą kontrolę bólu.

Korzyści z zastosowania znieczulenia miejscowego i regionalnego

1. Zmniejszenie lub wyeliminowanie bólu – znieczulenia te skutecznie eliminują ból w trakcie i po zabiegu, co poprawia komfort zwierzęcia. Blokady miejscowe mogą być stosowane do walki z bólem przewlekłym także u pacjentów geriatrycznych
   , cierpiących z powodu np. osteoarthritis.
2. Mniejsze ryzyko powikłań – ograniczenie stosowania znieczulenia ogólnego zmniejsza ryzyko powikłań związanych z układem oddechowym czy sercowo-naczyniowym.
3. Szybszy powrót do zdrowia – zwierzęta poddane znieczuleniu miejscowemu często szybciej wracają do normalnej aktywności.
4. Mniejsze zużycie leków przeciwbólowych – znieczulenie regionalne pozwala na zmniejszenie dawki opioidów i innych silnych leków przeciwbólowych (np. ketaminy), co jest szczególnie ważne u zwierząt z chorobami wątroby czy nerek.

Techniki stosowane w znieczuleniach regionalnych

W weterynarii stosuje się różne techniki znieczulenia regionalnego, w zależności od obszaru ciała:

• Znieczulenie nasiękowe – polega na wstrzyknięciu środka znieczulającego w okolicę rany lub nacięcia.
• Znieczulenie nerwów obwodowych – np. znieczulenie nerwu kulszowego u psów, stosowane przy zabiegach na kończynach.
• Znieczulenie nadoponowe, podpajęczynówkowe – stosowane przy zabiegach w obrębie miednicy, kończyn miednicznych, na terenie jamy brzusznej oraz kręgosłupa.

W znieczuleniach regionalnych stosuje się różne blokady nerwów, w zależności od obszaru ciała, który ma być znieczulony. Oto najważniejsze z nich:

1. Blokady centralne (neuraksjalne)

• Znieczulenie zewnątrzoponowe (epiduralne) – podanie środka znieczulającego do przestrzeni zewnątrzoponowej.
• Znieczulenie podpajęczynówkowe (rdzeniowe, spinalne) – podanie środka do przestrzeni podpajęczynówkowej, zwykle w okolicy lędźwiowej.

2. Blokady obwodowe

• Blokady splotów nerwowych, np:

  • Blokada splotu ramiennego
  • Blokada splotu lędźwiowo- krzyżowego

• Blokady pojedynczych nerwów:

  • Blokada nerwu udowego – często stosowana w operacjach kolana i uda.
  • Blokada nerwu kulszowego – znieczula podudzie i stopę.
  • Blokada nerwu pośrodkowego, łokciowego, promieniowego.
  • Blokada nerwu zasłonowego – stosowana w operacjach ortopedycznych i urologicznych.

3. Blokady powierzchowne i miejscowe

• Blokady nerwów międzyżebrowych – stosowane w celu łagodzenia bólu po złamaniach żeber lub operacjach klatki piersiowej.
• Blokada nerwów czaszkowych (np. nerwu trójdzielnego) – używane w stomatologii, okulistyce i oftalmologii.
• Blokada miejscowa (infiltracyjna) – podanie środka znieczulającego bezpośrednio w tkanki w okolicy operowanego miejsca.

Każdy z tych rodzajów blokad jest dobierany indywidualnie, w zależności od lokalizacji zabiegu i stanu pacjenta.

Bezpieczeństwo i przeciwwskazania

Znieczulenia miejscowe i regionalne są generalnie bezpieczne, ale wymagają dokładnej znajomości anatomii zwierzęcia oraz umiejętności wykonania iniekcji. Większość blokad miejscowych wykonywanych jest przy pomocy aparatu USG. Dodatkowo oprócz aparatu USG niezbędnym sprzętem do wykonania prawidłowej blokady nerwu może być elektrostymulator nerwowy. Ważne jest też jakie igły wykorzystuje się do podania leku. W naszej klinice używamy tylko i wyłącznie specjalistycznych igieł do znieczulenia miejscowego, dzięki którym ryzyko powikłań jest znacznie mniejsze, a efektywność podania znacznie większa. Dzięki umiejętności wykorzystania aparatury jesteśmy w stanie bardzo precyzyjnie blokować konkretne nerwy. 

 Przeciwwskazaniami mogą być infekcje w miejscu podania leku, zaburzenia krzepnięcia krwi czy nadwrażliwość na środki znieczulające.

Ważne!

Znieczulenia miejscowe i regionalne to skuteczne metody walki z bólem u psów i kotów, które mogą znacząco poprawić komfort zwierząt podczas i po zabiegach.

Wszyscy nasi anestezjolodzy stosują anestezję regionalną.

Dzięki nim możliwe jest ograniczenie stosowania znieczulenia ogólnego, co jest szczególnie ważne u pacjentów z chorobami przewlekłymi. Właściwe zastosowanie tych technik wymaga jednak wiedzy i doświadczenia ze strony lekarza weterynarii.