Zatrucie nikotyną, czyli nikotynowe zatrucie u zwierząt. Jest stanem, który może wystąpić, gdy zwierzę spożyje produkty zawierające nikotynę. Są to na przykład papierosy, e-papierosy, tytoń do żucia czy plastry nikotynowe. Nikotyna jest silnie toksyczna dla zwierząt, a jej spożycie nawet w małych ilościach może prowadzić do poważnych objawów lub śmierci.

Zatrucie nikotyną. Substancje toksyczne obecne w dymie papierosowym działają na organizm na różne sposoby. Niektóre są rakotwórcze (potwierdzone lub podejrzewane), inne działają drażniąco i mogą wpływać na metabolizm składników odżywczych. Dym papierosowy wdychany aktywnie, biernie lub pochodzący z tlącej się papierosowej końcówki zawiera ponad 4 tysiące substancji chemicznych, z których wiele jest szkodliwych dla zdrowia człowieka. Substancje te mogą bezpośrednio uszkadzać organizm, szczególnie układ oddechowy, a ich działanie obejmuje również inne organy wewnętrzne.

Toksyczne składniki dymu papierosowego są produktem niepełnego spalania tytoniu i papieru, a ich uwalnianie związane jest z wysoką temperaturą powstałą podczas palenia.

Najbardziej znane toksyny zawarte w dymie papierosowym to:

• Nikotyna – alkaloid obecny w liściach tytoniu, uwalniany pod wpływem ciepła, działa neurotoksycznie.
• Tlenek węgla – produkt niepełnego spalania, przyczyniający się do problemów sercowo-naczyniowych.
• Substancje drażniące takie jak akroleina i aldehydy (np. acetaldehyd), które uszkadzają układ oddechowy.
• Kwasy organiczne i fenole – kwas mrówkowy, fenol, kresole.
• Aminy i amoniak – substancje toksyczne o działaniu drażniącym.
• Węglowodory aromatyczne i niearomatyczne – np. alkany (C12-C15), które uszkadzają warstwę lipidową komórek.
• Smoła – produkt spalania zawierający liczne substancje rakotwórcze.
• Lotne związki organiczne (VOC), np. benzen (rakotwórczy).
• Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) – produkty spalania papieru i tytoniu, w tym benzo[a]piren (rakotwórczy).
• Pyły zawieszone – drobne cząstki, głównie cząstki węgla, które uszkadzają płuca.

Szkodliwe efekty palenia można podzielić na trzy kategorie:

• Szkody pierwotne – dotykają bezpośrednio osoby palące.
• Szkody wtórne (bierne palenie) – dotyczą osób przebywających w otoczeniu palaczy.
• Szkody trzeciorzędowe – wynikają z pozostałości substancji toksycznych, które osiadają na powierzchniach w środowisku, a mogą szczególnie zaszkodzić zwierzętom domowym.

Zwierzęta domowe są bardziej narażone na toksyny zawarte w dymie papierosowym.  Czas spędzany w zamkniętych pomieszczeniach oraz kontakt z pozostałościami dymu osadzającymi się na ich sierści. Wśród najczęstszych chorób wywoływanych przez dym u zwierząt są nowotwory nosa, płuc, jamy ustnej, chłoniaki, a także podrażnienia dróg oddechowych, astma i rozedma płuc. Psy są bardziej narażone na nowotwory nosa i płuc, zwłaszcza te o krótszej kufie (np. boksery, bulldogi). Natomiast koty mają zwiększone ryzyko chłoniaków, zwłaszcza przez swoje nawyki pielęgnacyjne, podczas których połykają substancje toksyczne z sierści.

Nikotynowe zatrucia u zwierząt domowych mogą prowadzić do nadmiernego ślinienia, pobudzenia, drgawek, wymiotów, zaburzeń koordynacji. W skrajnych przypadkach do niewydolności oddechowej. Bezpośrednie zatrucie może wynikać z połknięcia niedopałka papierosa. Papieros zawiera od 4 do 8 mg nikotyny. Dawka toksyczna dla psa i kota wynosi około 1-2 mg/kg, a dawka śmiertelna wynosi około 10 mg/kg.

Szkodliwość dla psów i kotów:

Badania przeprowadzone przez Colorado State University wykazały, że psy mieszkające z palaczami mają większe ryzyko rozwoju nowotworów nosa. Szczególnie dotyczy to ras o długim nosie, takie jak owczarki niemieckie i retrievery. Z kolei psy o krótszym nosie są bardziej narażone na nowotwory płuc. Ponieważ szybciej inhalują drobne cząsteczki, które docierają do płuc.

Koty są szczególnie podatne na nowotwory jamy ustnej i chłoniaki. Badania z Tuft University wykazały, że koty żyjące z palaczami mają dwukrotnie większe ryzyko rozwoju chłoniaków, które w 75% przypadków prowadzą do śmierci w ciągu 12 miesięcy od diagnozy. Dłuższe narażenie na dym tytoniowy (ponad 5 lat) znacząco zwiększa ryzyko raka płaskonabłonkowego jamy ustnej. Koty są szczególnie wrażliwe na dym, ponieważ oprócz jego wdychania, podczas pielęgnacji usuwają substancje toksyczne z futra, które następnie trafiają do ich organizmu.

Badania przeprowadzone przez Uniwersytet w Glasgow wykazały, że koty są najbardziej narażone na szkodliwe skutki dymu papierosowego. Badania te potwierdzają również, że zmniejszenie liczby papierosów palonych w domu do mniej niż 10 dziennie znacząco obniża poziom nikotyny w sierści zwierząt.

W przypadku gdy zauważysz u swojego zwierzęcia objawy opisane powyżej, skontaktuj się z kliniką! Sprwdz nasz Facebook